De Maasvallei kent een soortenrijkdom die sterk samenhangt met de rivier en haar uiterwaarden. Door het gedeeltelijke herstel van de rivierdynamiek ontstaan er opnieuw grindeilandjes en ooibossen. Ook de oude meanders en nevengeulen van de Maas herbergen karakteristieke soorten. Een aantal oude grindgroeves met hun plassen werden ingeschakeld in het riviersysteem. Ook kleinere plassen vind je in de Maasvallei, met soorten als de boomkikker en de kamsalamander.
In de rivier zijn o.a rivierprik, barbeel, zalm en rivierrombout terug te vinden. Ondiepe beken takken aan op de rivier, waarvan de Geul en de Bosbeek de grootste zijn. Op de grindoevers van de rivier vind je pionierssoorten, iets hogerop in de stroomdalgraslanden vind je veldsalie, beemdkroon en broedvogels als paapje of grauwe klauwier.
Verschillende types vegetatie
Daar waar de vegetatie ruimte krijgt ontstaan ooibossen: bosjes die regelmatig tot zelden overstromen. Zachthoutooibos (met wilg, zwarte populier…) vind je op verschillende plaatsen langs de Maas, zij bieden beschutting en broedplaatsen voor vogels én de bever is er erg actief. Harthoutooibos is veel zeldzamer maar komt nog voor in Leut. Je spot er daslook, sneeuwklokje, fluiter en middelste bonte specht. Broekbossen vind je in het Vijverbroek en in het bronbos van de Kingbeek. In de natuurgebieden langs de Maas wordt gewerkt met jaarrondbegrazing. Kuddes galloways en konikpaarden zorgen elk op hun (graas)manier dat het landschap een open karakter behoudt, maar ook dat er een mozaïek ontstaat van grasland, struweel en ooibos. Bovendien verspreiden ze zaden via hun vacht. Naast de natuurgebieden bestaat een aanzienlijk deel van de Maasvallei uit agrarisch gebied en bewoond gebied. Ook daar zijn heel wat soorten terug te vinden die profiteren van de weidsheid (akkervogels) of net van kleine landschapselementen als erfgoedbomen of meidoornhagen.
De fauna en flora aan de Maas wordt elke 10 jaar aan beide oevers gemonitord onder de noemer ‘Maas in Beeld’. Op de bijhorende webpagina kun je het laatste monitoringsrapport nalezen en het gelijknamige symposium herbekijken.
Enkele typische soorten uit de Maasvallei
